Τι είναι ο διαβήτης

Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη που παράγει. Η ινσουλίνη είναι βασική ορμόνη που ρυθμίζει τη γλυκόζη του αίματος. Αν η γλυκόζη του αίματος βρίσκεται σε επίπεδα υψηλότερα από το κανονικό- μία κατάσταση που ονομάζεται υπεργλυκαιμία ή αυξημένη γλυκόζη ή αυξημένο σάκχαρο και είναι συχνή στον ανεξέλεγκτο και μη-ρυθμισμένο διαβήτη-, τότε με τα χρόνια δημιουργούνται βλάβες σε διάφορα όργανα (π.χ. νεύρα, αιμοφόρα αγγεία, κ.α.). Η διάγνωση μπορεί να επιτευχθεί μέσω ελέγχου της γλυκόζης του αίματος.

Τι είναι ο διαβήτης τύπου 2

Όταν ο οργανισμός παράγει ινσουλίνη, αλλά δεν μπορεί να την χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά, τότε μιλάμε για διαβήτη τύπου 2. Κάποιες φορές τον ακούμε ως μη ινσουλινοεξαρτώμενο ή “ενήλικο” διαβήτη, αφού κατά βάση εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες και η χρήση ινσουλίνης εξωγενώς δεν είναι πάντα απαραίτητη. Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια συναντάται αρκετά και σε νεαρότερα άτομα.

Πρώιμα συμπτώματα διαβήτη τύπου 2

Τα συμπτώματά του διαβήτη τύπου 2 είναι παρόμοια με αυτά του διαβήτη τύπου 1, όμως συνήθως είναι λιγότερο έντονα. Για αυτόν τον λόγο, η ασθένεια μπορεί να διαγνωστεί αρκετά χρόνια μετά την έναρξη και αφότου έχουν ήδη εμφανιστεί επιπλοκές. Βασικά συμπτώματα είναι η πολυδιψία, η πολυουρία, η πείνα, το αίσθημα κόπωσης, οι συχνές λοιμώξεις και μυκητιάσεις, διαταραχές στην όραση, κράμπες, μούδιασμα στα άκρα και ένα γενικότερο αίσθημα κακουχίας. Όλα αυτά οφείλονται στις υψηλές τιμές σακχάρου στο αίμα.

Παράγοντες κινδύνου διαβήτη τύπου 2

Ο διαβήτης τύπου 2 είναι συχνά αποτέλεσμα του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους, της σωματικής αδράνειας και της διατροφής. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η κεντρική παχυσαρκία, η μεγαλύτερη ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό και οι γενετικοί παράγοντες, το ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη κύησης και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).

Επιπολασμός διαβήτη

Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει λάβει μορφή επιδημίας. Συγκεκριμένα:

• 1 στα 11 άτομα στον κόσμο έχουν σακχαρώδη διαβήτη

• Πάνω από το 95% των ατόμων με διαβήτη έχουν διαβήτη τύπου 2

• Το ποσοστό του διαβήτη τύπου 2 στην Ελλάδα είναι 8%

• Υπολογίστηκε ότι 425 εκατομμύρια ενήλικες ζουν με σακχαρώδη διαβήτη (2017), αριθμός που αναμένεται να φτάσει τα 693 εκατομμύρια το 2045

• 1 στους 2 ανθρώπους με σακχαρώδη διαβήτη παραμένουν αδιάγνωστοι

• Κάθε 8 λεπτά ένας άνθρωπος καταλήγει εξαιτίας του διαβήτη

• Το 80% των περιπτώσεων με διαβήτη τύπου 2 μπορεί να προληφθεί με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής

Βασικές υγιεινοδιαιτιτικές τροποποιήσεις για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Η πρόληψη, η καθυστέρηση της εμφάνισης και η καλύτερη αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2 μπορούν να γίνουν με τις κατάλληλες υγιεινοδιαιτητικές τροποποιήσεις. Είναι σημαντικό να διατηρούμε φυσιολογικό βάρος σώματος και ποσοστά λίπους- ιδιαίτερα σπλαχνικού-, να ακολουθούμε ισορροπημένη διατροφή, να ασκούμαστε και να αποφεύγουμε τον καπνό. Αν έχουμε κάποιον από τους παράγοντες κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, τότε είναι σημαντικό να βάλουμε στη ρουτίνα μας, πέρα από τις τακτικές εξετάσεις, την κατάλληλη διατροφή και άσκηση. Η προστασία που μπορούμε να λάβουμε είναι σημαντική.

• υγιές σωματικό βάρος (Δείκτης Μάζας Σώματος ΔΜΣ μεταξύ 18,5 και 24,9)

• περιφέρεια μέσης κάτω από 80 εκ. για τις γυναίκες και κάτω από 94 για τους άνδρες, ενώ οι τιμές πάνω από 88 εκ. και 102 εκ. αντίστοιχα είναι ανησυχητικές

• άσκηση μέτριας έντασης για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα και τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας (τουλάχιστον πέντε). Ιδανικά συνδυασμός αερόβιας άσκησης με αντιστάσεις.

• Μεσογειακή διατροφή

• Διακοπή τσιγάρου

Πηγές

World Health Organization, 2022, Diabetes, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/diabetes