Πολλές φορές πιάνουμε τον εαυτό μας να τρώει περισσότερο συχνά σνακ και μικρά γεύματα από όσο το χρειαζόμαστε. Τελικά, αντί να καταναλώνουμε γεύματα και σνακ μέσα στην ημέρα, οδηγούμαστε στο τσιμπολόγημα. Ας δούμε τους λόγους για τους οποίους γίνεται αυτό.

Γιατί υπάρχουν τα σνακ στη διατροφή μας;

Τα σνακ εξυπηρετούν διάφορους λόγους στη διατροφή μας, όπως να παραμείνουμε χορτάτοι ανάμεσα στα κυρίως γεύματα, να λάβουμε μια μικρή δόση ενέργειας, να υποστηρίξουμε την άσκηση, να ρυθμίσουμε τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος. Επίσης,  συμβάλλουν στην κάλυψη θρεπτικών συστατικών (για παράδειγμα, σε σνακ καταναλώνουμε συχνά τα φρούτα μας), κ.α.

Τα σνακ ίσως οδηγούν σε πρόσληψη βάρους

Έρευνες δείχνουν ότι τα σνακ μπορεί να οδηγήσουν στην αύξηση του βάρους. Γιατί συμβαίνει αυτό;

• Το μέγεθος των συσκευασιών των σνακ έχει αυξηθεί με τα χρόνια. Αυτό επηρεάζει άμεσα τη συνολική πρόσληψη θερμίδων, αφού οι άνθρωποι τείνουν να τρώνε περισσότερο από ένα σνακ μόνο και μόνο γιατί είναι μεγαλύτερη η συσκευασία.
• Τα μεγέθη των σνακ μπορεί να είναι παραπλανητικά, σε σχέση με τις μερίδες. Αξίζει όταν πιάνουμε ένα σνακ στα χέρια μας να ελέγχουμε την μερίδα που αναγράφεται στον διατροφικό πίνακα. Αν και έχουμε μόνο μια συσκευασία, αυτή μπορεί να περιλαμβάνει 2 ή και 3 μερίδες τροφίμου.
• Η μεγάλη ποικιλία των σνακ που προσφέρονται μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη κατανάλωση. Κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των διαθέσιμων τροφίμων, τόσο περισσότερο τρώει κανείς. Αυτό έχει αναφερθεί ως «φαινόμενο της ποικιλίας». Όπως ένας μεγάλος μπουφές μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κατανάλωσης περισσότερων τροφών, έτσι συμβαίνει και με την ποικιλία επιλογών στα σνακ. Παράλληλα, η γευστικότητα και η επιθυμία για φαγητό μειώνεται όταν τρώμε τα ίδια τρόφιμα επαναλαμβανόμενα. Τα σνακ σήμερα ποικίλουν σε αριθμό, είδος και γεύσεις, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος υπερκατανάλωσης σνακ να αυξάνεται.
• Η κατανάλωση αυξάνεται όταν τρώμε μπροστά στην οθόνη. Όταν είμαστε μπροστά σε μια οθόνη, είτε εργαζόμαστε, παρακολουθούμε ή παίζουμε παιχνίδια αποσπάται η προσοχή μας, οπότε χάνεται η επίγνωση του πόσο και τι τρώμε.
• Όταν τρώμε με άλλους ίσως καταναλώνουμε μεγαλύτερη ποσότητα σνακ. Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που τρώνε με κάποιον που καταναλώνει μεγάλη μερίδα σνακ τείνουν επίσης να τρώνε περισσότερα σνακ.

«Εντάξει με αυτά, εγώ γιατί τσιμπολογάω συνέχεια;»

Οι λόγοι που ένα άτομο οδηγείται σε υπερβολική κατανάλωση σνακ είναι πολλοί. Ορισμένοι είναι οι εξής:

• Δεν έχουμε κατανοήσει τις μερίδες, τις ποσότητες, την περιεκτικότητα των τροφίμων σε συστατικά ή τον κατάλληλο συνδυασμό τροφίμων, ώστε να οριοθετήσουμε τα σνακ μας.
• Δεν έχουμε καλύψει επαρκώς την πείνα μας στο προηγούμενο γεύμα.
• Καταναλώνουμε ακούσια ποσότητες τροφής, δηλαδή χωρίς να αξιολογήσουμε αν πεινάμε ή όχι. Έτσι, καταναλώνουμε φαγητό ασυνείδητα.
• Τρώμε μπροστά στην οθόνη.
• Έχουμε άστατο πρόγραμμα διατροφής, χωρίς καθορισμένα ωράρια και τρόφιμα που να εξυπηρετούν, οπότε τελικά τσιμπολογάμε για να καλύψουμε τις ανάγκες μας.
• Φροντίζουμε άλλα άτομα, οπότε κατά τη σίτισή τους ή το μαγείρεμα τείνουμε να καταναλώνουμε μικρές ποσότητες φαγητού. Επίσης, μπορεί να επιλέγουμε να τρώμε το φαγητό που αφήνουν οι άλλοι, π.χ. τα παιδιά.
• Καταναλώνουμε συναισθηματικά φαγητό, όπως όταν έχουμε ένα αρνητικό συναίσθημα (στενοχώρια, άγχος, ανησυχία, αμηχανία, φόβος).
• Βαριόμαστε ή δεν έχουμε τι να κάνουμε.
• Είμαστε με παρέα, οπότε δεν καταλαβαίνουμε πόσο τρώμε ή παρασυρόμαστε.

Η απλή επίγνωση αυτών των παραγόντων μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των πιθανοτήτων υπερκατανάλωσης σνακ. Για να μπορέσουμε να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας είναι σημαντικό να επιστρατεύσουμε στρατηγικές ενσυνείδητης κατανάλωσης φαγητού (mindful eating), όπως το να επιλέγουμε τα σνακ που τρώμε, να απολαμβάνουμε μικρές μπουκιές και να μασάμε καλά, να διαχειριστούμε ψυχολογικά ζητήματα που ίσως ξεσπούν στη διατροφή και, κυρίως, να δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας και το σώμα μας να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα που του εισάγουμε.