Σε αυτό το άρθρο μιλάμε για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) και την διατροφή που μπορεί κανείς να ακολουθήσει για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ);

Αποτελεί μια κοινή γαστρεντερική διαταραχή με συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, στομαχικές κράμπες, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, παραγωγή αερίων, μετεωρισμό και φούσκωμα. Η ακριβής αιτία εμφάνισης του συνδρόμου δεν είναι γνωστή, ωστόσο, πιθανοί λόγοι που την πυροδοτούν είναι το άγχος, κάποια μόλυνση και κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή.

Ο ρόλος της διατροφής στο Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου

Η διατροφική παρέμβαση είναι αποτελεσματικό εργαλείο διαχείρισης και βελτίωσης των συμπτωμάτων. Μελέτες έχουν δείξει ότι 3 στα 4 άτομα βλέπουν βελτιώσεις στα συμπτώματα εντός κάποιων εβδομάδων από την υιοθέτηση μίας δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε FODMAP.

Τι είναι τα FODMAPs;

Είναι ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες, δηλαδή, ζυμώσιμοι υδατάνθρακες βραχείας αλυσίδας που υπάρχουν σε πολλά τρόφιμα.

Πως τα FODMAPs σχετίζονται με το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;

Τα FODMAPs απορροφώνται φυσιολογικά στο λεπτό έντερο, ωστόσο, συχνά η απορρόφηση δεν είναι εφικτή και πραγματοποιείται ζύμωση από βακτήρια του λεπτού και του παχέος εντέρου. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί τα συμπτώματα του συνδρόμου. Συνεπώς, μία δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs μπορεί να μειώσει αυτά τα συμπτώματα.

Όταν ένα άτομο εμφανίζει τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω κάποιες ώρες (συνήθως τέσσερις) μετά την κατανάλωση του γεύματος καλό θα ήταν να επισκεφθεί έναν επαγγελματία διαιτολόγο προκειμένου να εκτιμήσει σωστά την ευαισθησία του στα FODMAPs.

Ποιες τροφές χρειάζεται να αποφεύγονται;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένος κατάλογος τροφίμων που πρέπει να περιοριστούν ή να απορριφθούν εντελώς καθώς κάθε άτομο χρήζει διαφορετικής διαχείρισης, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω.

Ωστόσο, τρόφιμα που συνήθως περιορίζονται είναι:

• Φρούτα όπως μήλα, κεράσια, αχλάδια, βερίκοκα, σύκα και καρπούζι.
• Άλευρα και προϊόντα από σιτάρι, κριθάρι και σίκαλη (ψωμί, ζυμαρικά, αρτοσκευάσματα).
• Γαλακτοκομικά προϊόντα όπως γάλα (αγελαδινό, κατσικίσιο και πρόβειο), κρεμώδη τυριά και τυριά cottage, παγωτό και γιαούρτι.
• Όσπρια που περιλαμβάνουν κάποια είδη φασολιών (μαυρομάτικα), ρεβίθια και χούμους.
• Λαχανικά όπως σπαράγγια, μπρόκολο, λάχανο, πράσα, μανιτάρια και μπάμιες.
• Γλυκαντικά όπως φρουκτόζη, μέλι, ξυλιτόλη και σορβιτόλη.

Αντίθετα, τρόφιμα επιτρεπτά είναι:

• Φρούτα όπως μπανάνες, σταφύλια, ακτινίδια, πορτοκάλια και φράουλες.
• Δημητριακά/σιτηρά όπως καλαμπόκι, βρώμη, κινόα και ρύζι.
• Γαλακτοκομικά προϊόντα χωρίς λακτόζη και σκληρά τυριά.
• Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, όπως αβγό, ψάρι και κρέας.
• Λαχανικά όπως πιπεριές, καρότα, μελιτζάνες, μαρούλι, ελιές, πατάτες και ντομάτες.
• Ξηροί καρποί και σπόροι όπως αμύγδαλα, φιστίκια, καρύδια, ηλιόσποροι και τα βούτυρα αυτών.

Το χρονικό διάστημα και τα στάδια αυτού:

Μία δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs προορίζεται μόνο για βραχυπρόθεσμη εφαρμογή κατά την οποία υπάρχουν συγκεκριμένα στάδια που θα πρέπει να ακολουθηθούν.

Συγκεκριμένα:

• Πρώτο στάδιο- Αφαίρεση τροφών: Αποφυγή των τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε FODMAPs για 6-8 εβδομάδες με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
• Δεύτερο στάδιο- Σταδιακή επανεισαγωγή: Ξεκινάει όταν δεν υπάρχει συμπτωματολογία εισάγοντας τρόφιμα μέτριας αρχικά και στη συνέχεια υψηλής περιεκτικότητας σε FODMAPs. Εισάγεται ένα τρόφιμο κάθε φορά σε απόσταση 2-3 ημερών από το επόμενο, ώστε να προσδιορίζεται η ανοχή στο κάθε τρόφιμο.
• Τρίτο στάδιο- Εξατομίκευση: Το άτομο ακολουθεί μία διατροφή που αποκλείει τα τρόφιμα που περιέχουν FODMAPs και του προκαλούν συμπτώματα.

Κλείνοντας, η δίαιτα FODMAP μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη μείωση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ, αλλά όχι να εξαφανίσει το πρόβλημα. Αυτό που είναι σημαντικό είναι το κάθε άτομο να γνωρίζει τον οργανισμό του και τις τροφές που ανέχεται ώστε να τροποποιεί τη διατροφή του ανάλογα με τα συμπτώματα που υπάρχουν.

Βιβλιογραφία

Magge S, Lembo A. Low-FODMAP diet for treatment of irritable bowel syndrome. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2012 Nov;8(11):739-45. Available from:

Black CJ, Staudacher HM, Ford AC. Efficacy of a low FODMAP diet in irritable bowel syndrome: systematic review and network meta-analysis. Gut. 2022 Jun;71(6):1117-1126. doi: 10.1136/gutjnl-2021-325214. Epub 2021 Aug 10.