Παρόλο που η ορθορεξία δεν αναγνωρίζεται επίσημα από το διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο DSM- 5, φαίνεται να είναι μια διατροφική διαταραχή που γίνεται όλο και συχνότερη.

Τι είναι η ορθορεξία

Με τον όρο «ορθορεξία» εννοούμε την εμμονή με τη σωστή ή υγιεινή διατροφή. Οι πάσχοντες προσηλώνονται τόσο έντονα στο να ακολουθούν ένα υγιεινό διατροφικό πλάνο με αποτέλεσμα να βλάπτουν την ευημερία τους και να αντιμετωπίζουν συνέπειες για την υγεία, όπως υποσιτισμό ή έκπτωση της ψυχοκοινωνικής τους λειτουργίας. Η συγκεκριμένη διαταραχή συχνά συνδέεται με τη νευρική ανορεξία καθώς ένα από τα συμπτώματα της δεύτερης είναι η εμμονή στην  κατανάλωση συγκεκριμένων υγιεινών τροφίμων.

 Μελέτες έχουν δείξει ότι φοιτητές διαιτολογίας αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη ορθορεξίας λόγω της συνεχούς έκθεσης σε γνώσεις και πληροφορίες σχετικά με τα τρόφιμα και τη σχέση τους με την υγεία. Υψηλό κίνδυνο εμφάνισης ορθορεξίας έχουν και τα άτομα που ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό, καθώς υποβάλλονται σε τακτικές ζυγίσεις και χρειάζεται να ακολουθούν ένα συγκεκριμένο διατροφικό πλάνο (συχνά αυστηρό) που θα καλύπτει τις ανάγκες των προπονήσεων, των αγώνων τους αλλά και θα τους διατηρεί σε ένα ορισμένο βάρος. Επιπρόσθετα , αξίζει να αναφερθεί ότι η συγκεκριμένη διαταραχή είναι πιο συχνή στους άντρες έναντι των γυναικών και κυρίως στις ηλικίες γύρω στα τριάντα έτη.

Σημεία και συμπτώματα της ορθορεξίας

Ένα άτομο που έχει ορθορεξία μπορεί να εμφανίζει σημεία και συμπτώματα, όπως:

• Ενασχόληση με τα γεύματα που πρόκειται να καταναλωθούν για περισσότερο από τρεις ώρες καθημερινά και προγραμματισμός αυτών μέρες πριν την κατανάλωσή τους.
• Η θρεπτική αξία του γεύματος θεωρείται πιο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσης του.
• Καταναγκαστικός έλεγχος των διατροφικών ετικετών των τροφίμων που το άτομο πρόκειται να καταναλώσει.
• Αυξημένη ανησυχία σχετικά με το κατά πόσο ωφέλιμα είναι τα συστατικά μιας ετικέτας.
• Σταδιακός περιορισμός των ομάδων τροφίμων που καταναλώνονται.
• Απόρριψη τροφίμων που δεν ανήκουν στη στενή επιτρεπόμενη λίστα που το άτομο έχει ορίσει.
• Αίσθημα ανωτερότητας σχετικά με τη διατροφή που ακολουθεί και δυσαρέσκεια στις διατροφικές συμπεριφορές και πεποιθήσεις των άλλων.
• Υψηλά επίπεδα τελειομανίας- Αυστηρή τήρηση του διατροφικού του πλάνου.
• Εμφάνιση έντονης ανησυχίας όταν δεν διατίθενται « ασφαλή» ή «υγιεινά» τρόφιμα όπως στις εξόδους.
• Εμμονική αναζήτηση πληροφοριών για ένα υγιεινό διατροφικό πρότυπο, όπως μέσω του διαδικτύου.
• Ανησυχία για την εικόνα του σώματος του.
• Επιβολή τιμωρίας όταν ξεφεύγει από το πρόγραμμα διατροφής του.

Θεραπεία ορθορεξίας

Η θεραπεία των ατόμων με ορθορεξία περιλαμβάνει τη συνεργασία διεπιστημονικής ομάδας που περιλαμβάνει ψυχολόγο/ψυχίατρο, διαιτολόγο που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές και άλλες ειδικότητες. Ο διαιτολόγος θα πρέπει να έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός ισορροπημένου και ευέλικτου διατροφικού πλάνου με εστίαση στην επανεισαγωγή τροφών που είχαν αποφευχθεί στον παρελθόν και την ανάπτυξη μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό.

Η ορθορεξία, δηλαδή η υπερενασχόληση με μια υγιεινή διατροφή, αποτελεί διατροφική διαταραχή και χρειάζεται θεραπεία. Αν το ίδιο το άτομο ή οι οικείοι του αναγνωρίζουν κάποια από τα συμπτώματα θα ήταν καλό να γίνει αναφορά σε κάποιον ειδικό για την αντιμετώπιση του ζητήματος.

Βιβλιογραφία

Scarff JR. Orthorexia Nervosa: An Obsession With Healthy Eating. Fed Pract. 2017 Jun;34(6):36-39. PMCID: PMC6370446. PMID: 30766283.

Gkiouleka M, Stavraki C, Sergentanis TN, Vassilakou T. Orthorexia Nervosa in Adolescents and Young Adults: A Literature Review. Children (Basel). 2022 Mar 4;9(3):365. doi: 10.3390/children9030365. PMID: 35327737; PMCID: PMC8947656.

Niedzielski A, Kaźmierczak-Wojtaś N. Prevalence of Orthorexia Nervosa and Its Diagnostic Tools—A Literature Review. Int J Environ Res Public Health. 2021 May 20;18(10):5488. doi: 10.3390/ijerph18105488. PMID: 34065506; PMCID: PMC8160773.