Τι είναι η ορθορεξία; Τι λένε για αυτήν οι επίσημοι οργανισμοί; Ποια είναι τα σημεία και συμπτώματα για να την αναγνωρίσουμε; Υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία; Πώς αντιμετωπίζεται; Ποιος ο ρόλος του διαιτολόγου στην αντιμετώπιση της ορθορεξίας;

Τι σημαίνει ορθορεξία;

Ο όρος «ορθορεξία» εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1998 για να αποτυπώσει την κατάσταση στην οποία ένα άτομο είναι εμμονικό με την «σωστή» και υγιεινή διατροφή. Η ενασχόληση με την θρεπτική και ποιοτική διατροφή είναι κάτι το λογικό να συμβαίνει, αφού η διατροφή είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία μας. Ωστόσο, η υπερβολική προσήλωση, ενασχόληση και μέριμνα για αυτό το θέμα μπορεί να είναι ιδιαίτερα βλαπτική για το άτομο.

Τι λένε οι επίσημοι φορείς για την ορθορεξία;

Η ορθορεξία δεν αναγνωρίζεται ακόμα από τους επίσημους φορείς και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια. Έτσι, δεν είναι σίγουρο αν μπορούμε να την θεωρήσουμε έναν τύπο από τις ήδη υπάρχουσες διατροφικές διαταραχές, όπως είναι η ανορεξία, ή να καταλήξουμε ότι αποτελεί μια μορφή ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Υπάρχουν μελέτες που αναφέρουν ότι άτομα με ορθορεξία έχουν παράλληλα και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Με βάση τα παραπάνω, είναι δύσκολο να υπολογιστεί και ο επιπολασμός της ορθορεξίας, δηλαδή το ποσοστό των ατόμων που έχει ορθορεξία στον πληθυσμό.

Σημεία και συμπτώματα της ορθορεξίας

Κάποια από τα σημεία και συμπτώματα της ορθορεξίας αναφέρονται παρακάτω:

• Ψυχαναγκαστικός έλεγχος των πινάκων διατροφικής σύστασης και των διατροφικών ετικετών των τροφίμων.
• Εμμονική παρακολούθηση σελίδων στο Instagram, στο Twitter, κλπ με θέμα τη διατροφή και τον «υγιεινό τρόπο ζωής».
• Εκδήλωση υψηλών επιπέδων αγωνίας σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν διαθέσιμα «υγιεινά» ή «ασφαλή» τρόφιμα.
• Αύξηση ανησυχίας για την καλή κατάσταση, υγεία και ποιότητα των συστατικών.
• Απομάκρυνση από τη διατροφή ολόκληρων ομάδων τροφίμων, όπως οτιδήποτε περιέχει ζάχαρη ή όλους τους υδατάνθρακες, όλα τα γαλακτοκομικά, όλα τα ζωικά προϊόντα, όλα τα κρέατα, κλπ.
• Αδυναμία κατανάλωσης οποιουδήποτε άλλου τροφίμου, πέρα από αυτά που βρίσκονται μέσα στη στενή λίστα εκείνων που θεωρεί το άτομο «υγιεινά» ή «αγνά».
• Ασυνήθιστο ενδιαφέρον για την ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνουν άλλα άτομα.
• Υπερβολική σκέψη και αφιέρωση πολλών ωρών πάνω στο τι θα μπορούσε να σερβιριστεί σε επερχόμενες εκδηλώσεις.
• Ανησυχίες για το σώμα και το πώς μοιάζει μπορεί να υπάρχουν ή να μην υπάρχουν.

Επιπτώσεις της ορθορεξίας στην υγεία

Η ορθορεξία έχει ορισμένες επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου. Μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμό της ποσότητας και της ποικιλίας των τροφίμων και, πιθανώς, σε υποσιτισμό. Ακόμα, αν υπάρχει ανησυχία για το πώς μοιάζει το σώμα, τότε οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες.

Θεραπεία της ορθορεξίας

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία που να προτείνεται για την αντιμετώπιση της ορθορεξίας. Καθώς δεν έχει διευκρινιστεί αν αποτελεί μια εκδοχή της ψυχογενούς ανορεξίας ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ή «πάντρεμα» αυτών, δεν υπάρχουν και καθορισμένες οδηγίες. Η θεραπεία περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία με σκοπό να αποκατασταθεί η σχέση με το φαγητό.

Ο ρόλος του διαιτολόγου στη θεραπεία της ορθορεξίας

Ο ρόλος κατάλληλα εκπαιδευμένου διαιτολόγου είναι κομβικής σημασίας για τη θεραπεία οποιασδήποτε διατροφικής διαταραχής. Στην περίπτωση της ορθορεξίας ο διαιτολόγος, σε συνεργασία με τους υπόλοιπους ειδικούς, συμβάλλει στην αποκατάσταση της σχέσης με το φαγητό. Αυτό γίνεται με τους παρακάτω τρόπους:

• Παρέχει έγκυρες πληροφορίες για τα τρόφιμα, τη σύσταση, την ποιότητα, τη συχνότητα και τη δράση τους στον οργανισμό. Έτσι, μπορεί σταδιακά να διορθωθεί η αντίληψη του ατόμου για το τι σημαίνει «υγιεινή» διατροφή.
• Μέσα από την κατάλληλη επικοινωνία με τα άτομα βοηθά στην σταδιακή ένταξη τροφίμων που έχουν αποκλειστεί γιατί κρίθηκαν ως «μη υγιεινά» ή προκαλούν άγχος.
• Συμβάλλει στην αποκατάσταση του βάρους του ατόμου, εφόσον είναι αναγκαίο κάτι τέτοιο.